Sınava Hazırlanan Kaygılı Çocuğunuza Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?
Sınav Kaygısı Nedir? Sınav Kaygısıyla Nasıl Başa Çıkılır?
Sınav kaygısı konusuna geçmeden evvel kaygı ve korku arasındaki farkı açıklamak faydalı olacaktır. Korku; gerçek bir tehlike, tehdit ile karşılaşıldığında yaşadığımız duygudur. Mesela vahşi bir hayvan tarafından kovalandığımızda yaşadığımız duygu korkudur çünkü korkmamız için somut bir neden mevcuttur. Kaygı ise kişiliğimizin tehdit edildiğini zannettiğimizde veya içinde bulunduğumuz durumu stresli olarak algıladığımızda yaşadığımız endişe ve huzursuzluk halidir.
Sınava kaygısı ise bir değerlendirme durumunda sınav sonucuna ilişkin olumsuz düşünce, düşük performans veya başarısızlık yaşanabileceğine dair bireyin yaşadığı bilişsel, duygusal ve fizyolojik tepkileri barındırır.
Kaygı orta düzeyde olduğunda kişiye; istek duyma, karar alma, aldığı kararlar doğrultusunda harekete geçme gibi faydalar sağlar. Ancak kaygının hiç olmaması ya da çok yoğun olması bir uzman tarafından müdahale edilmesini gerektirir. Kaygı çok yoğun olduğunda kişinin mevcut potansiyelini kullanamaması, dikkatini odaklamasında zorluklar gibi istenmeyen durumlara sebebiyet vermektedir.
Sınav kaygısı yaşayan çocuklarda amaç; kaygıyı bütünüyle ortadan kaldırmak değil var olan yoğun kaygıyı belli bir düzeyde tutarak kaygıya yenik düşmemektir. Çocuk ve aileler için zorlayıcı bu süreçte bir uzmana başvurmak, uzman ile işbirliği içinde olmak bu süreçle daha rahat baş etmeye büyük katkı sağlayacaktır.
Sınav Kaygısına Neden Olabilecek Bazı Durumlar
-Eleştirilerin yoğun olduğu çevrede yer almak
-Otoriter anne baba tutumları
-Çocuğun çevresindeki kaygılı kişileri model alması
-Yüksek beklenti düzeyi
-Çocuğun sürekli başkalarıyla kıyaslanmalara maruz kalması
-Plansız çalışma alışkanlıkları
-Çocuğun öğrenilmiş çaresizlik yaşaması
Fizyolojik ve Psikolojik Bazı Belirtiler
-Sınav öncesi mide bulantısı, karın ağrısı
-Uykuda güçlükler yaşaması
-Nabız artışı, solunumun hızlanması
-Ellerin terlemesi veya titremesi
-Sınav sonuçlarının hayattaki başarısını ölçtüğüne dair inançları
-Dikkatini toplamada zorlanması
-Sınavlara tam olarak hazırlandığını hissedememesi
-Sınav sonuçları ilan edilmeden önce kendini çok endişeli ve huzursuz hissetmesi
-Sınava girmek yerine dersle ilgili ödev hazırlamayı tercih etmesi
-Düşük not aldığında kendisiyle alay edileceğini, mahcup olacağını düşünmesi
Anne Baba Olarak Çocuğa Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?
*Çocuğun hissettiği duyguları kabul etmek önemlidir.
*Çocuk kaygısı hakkında konuşmaya teşvik edilmelidir. Bu konuşma esnasında çocuğu yargılamadan dinlemek, onunla empati kurabilmek çocuğun kendisini daha iyi hissetmesini sağlayacaktır.
*Çocuğa kazanmak kadar kaybetmenin de normal olduğu anlatılmalıdır.
*Başarıyı sevginin bir koşulu olarak sunmamak çok kıymetlidir. Çocuğunuza vereceğiniz sevgi koşulsuz olmalıdır.
*Çocuğun sınav sonucundan çok çabası ve emeği takdir edilmelidir.
*Çocuğa önceki başarıları hatırlatılarak kendini yeterli hissetmesi teşvik edilebilir.
*Çocuğun sınava yönelik olumsuz düşünceler yerine olumlu düşünceler geliştirmesine destek olunabilir.
*Çocuktan yeteneklerinin üzerinde performans beklemek yerine daha gerçekçi, ulaşılabilir beklentiler içinde olmak çocuğun kaygı seviyesinin düşmesine katkıda bulunabilir.