Makaleler

İnsanların sosyalleştikleri bazı durumlarda gergin hissetmeleri normaldir. Örneğin kalabalık önünde bir sunum yapmak endişe verici olabilir. Fakat sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal anksiyete bozukluğunda gündelik hayattaki etkileşimler azalır. Başkaları tarafından incelenmek ya da olumsuz değerlendirilmekten korkmak şeklinde yorumlanabilir. Sosyal fobi nedir sorusunun yanıtı aslında günlük yaşam alışkanlıklarının endişe vermesi ve panik yaratmasıdır diyebiliriz.

Şiddetli olarak hissedilen ilişkileri, günlük rutinleri, okulu, işi ya da diğer sosyal aktivitelere etkiler. Sosyal fobi tedavisi ile yeniden güven kazanabilir ve başkaları ile iletişiminizi yeniden güçlendirebilirsiniz.

Sosyal fobi kimlerde görülür?

Sosyal fobi genellikle 13 yaş civarında başlaya bilmektedir. Her yaştan kişi de görülebilir. Özellikle akran zorbalığı, aile çatışması, duygusal ya da cinsel istismar durumlarına maruz kalan kişilerde görülmektedir. Bununla birlikte fiziksel sorunlardan olan serotonin dengesizliği gibi hormon bozukluklarında da sosyal fobi görülebilmektedir. Serotonin hormonu beyinde ruh halini düzenlemeye yardımcı olan hormonlardan biridir.

Sosyal fobi belirtileri nelerdir?

Sosyal fobi belirtileri her kişiye göre değişiklik gösterebilir. En belirgin belirtilerinden biri başkalarının önünde ya da çevresinde bir performans sergilemekten kaçınmadır. Fakat bunun şiddeti önemlidir.

• Eleştirilebilecek ortamlardan korkma ve kaçınma,
• Yabancılarla iletişime girme ya da konuşma konusunda yoğun bir panik durumu,
• Kızarma, terleme ya da titreme gibi belirtiler gösterme,
• İlgi odağı olabilecek durumlardan kaçınma,
• Bir etkinlik dolayısıyla yoğun kaygı duyma,
• Sosyal durumlarda yoğun bir panik ve korku hali gibi belirtilerle kendini göstermektedir.

Çocuklarda sosyal fobi belirtileri arasında ise yetişkinlerle ya da kendi akranlarıyla iletişime girme kaygısı görülmektedir. Bu kaygı sonucunda ağlamak, öfke nöbeti geçirmek ya da sosyal ortamlarda konuşmayı reddetmek gibi durumlar gösterilebilir. Yeni tanıştığı bir arkadaşıyla ilişkisini sürdürememe, sohbeti başlatamama gibi belirtiler olabilir. Kendini yetersiz gibi algılayan bu çocuklar daha sonrasında depresyon geliştirebilir. Bu nedenle sosyal fobi belirtileri görülmeye başladığında önlem almak gerekmektedir.

Bazı sosyal ortamlarda endişe duymak oldukça normaldir. Fakat sosyal fobi durumu varsa başkaları tarafından yargılanma ya da onların önünde küçük düşürülmek korkusu yaşamanız muhtemeldir.

Sosyal kaygı belirtileri sınırlı bir kaygı türü olarak da ortaya çıkabilir. Mesela bu belirtiler sadece insanların önünde konuşma yaparken ortaya çıkabilir. Fakat eğer ileri düzeydeyse tüm sosyal ortamlarda belirti gösterebilirsiniz.

Sosyal fobi neden olur?

Sosyal fobi neden olur sorusunun kesin bir cevabı olmamakla birlikte genetik faktörler bu durumu etkileyebilir. Bazı riskli ailelerde bu durum ortaya çıkabilir. Ayrıca stres ve çevresel faktörlerin de sosyal fobi için etkili nedenlerden biri olduğu bilinmektedir.

Sosyal fobinin oluşmasında ebeveyn tutumları da büyük bir rol oynamaktadır. Aşırı koruyucu, mükemmeliyetçi, eleştirel, kıyaslayınca ya da kontrolcü ebeveyn davranışları kişinin kendini yetersiz ve güvensiz hissetmesine sebep olur. Bu da ileriki yaşlarda kişinin sosyal olarak kendini değersiz görmesine ve sosyal kaygı geliştirmesine neden olabilmektedir.

Beyindeki amigdala adı verilen bölge, korku tepkisini kontrol etmede rol oynayabilir. Bu yapının aşırı aktif çalıştığı kişiler, sosyal durumlarda artan kaygıya neden olan yüksek bir korku duyabilmektedir.

Sosyal anksiyete bozukluğu tedavi edilmediğinde kişinin hayatını olumsuz etkiler. İlişkilerden, okuldan ya da işten keyif alamaz hale gelir. Bu gibi ortamlardan kaçınmaya başlar ve evden çıkmama durumuna kadar ilerleyebilir. Eleştiriye karşı aşırı duyarlılık, ilgi odağı olma konusunda sorun ya da sosyal ilişki kurma da zorlanma gibi istenmeyen durumlar meydana gelir.

Sosyal fobi tedavi yöntemleri nelerdir?

Sosyal fobi tedavisi konusunda psikolojik destek almak önerilmektedir. Sosyal anksiyete bozukluğu genellikle psikoterapi ile çözülebilen bir sorundur. Psikoterapi yöntemlerinden bilişsel davranışçı terapi sıklıkla kullanılmaktadır. Bu terapi yöntemi daha az endişeli ve korkulu hissetmenize yardımcı olmak için farklı düşünme ve davranma teknikleri sunmaktadır. Ayrıca sosyal becerileri öğrenme ve uygulama konusunda destek olur.

Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımıyla stres kaynakları tespit edilir. Ne zaman ve hangi sıklıkta bu problemin yaşamda konusunda farkındalık oluşturulur. Fiziksel belirtilerle başa çıkma konusunda kullanılacak farklı egzersiz ve teknikler gösterilir. Burada amaç kişinin olumsuz inançlarını sağlıklı, işlevsel ve doğru hale getirmektir.

Sosyal fobi nasıl geçer diye merak edenler için diğer bir yöntem ise maruz bırakma terapisidir. Kaygı bozukluğunun altında yatan korkularla aşamalı olarak yüzleşmeye odaklanan bir yöntemdir. Maruz kalma terapisi çoğu zaman meditasyon ya da gevşeme teknikleri ile beraber kullanılabilmektedir. Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler genellikle arkadaşlarından ya da ailelerinden destek görebilirler. Kalabalıklara adım adım girmeye çalışarak aslında yargılama ve reddetme hakkındaki düşüncelerinin doğru olmadığını anlarlar.

Hayat tarzı değişiklikleri genel olarak kaygılar üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Varolan genel kaygı düzeyini azaltabilmek sosyal ortamlarda da daha rahat olmaya olanak tanır. Yaşam tarzı değişikliklerinden en fazla önerilen açık havada fiziksel aktivite yapmaktır. Egzersiz hem ruh halini hem de kaygıyı düzenleyen ve iyi hissettiren hormonların salgılanmasına olanak tanıyan bir aktivitedir. Haftanın en az üç günü, 30 dakika fiziksel aktivite yapmayı hedefliyor bilirsiniz. Sınırlarınızı bilerek kaygıyı azaltmanız da mümkündür. Etrafınızdaki kişilere istemediğiniz durumlar için “hayır” deme alıştırması yapmak ve meditasyona zaman ayırma bu yöntemlerden yalnızca birkaçıdır.

Kafeinli içecekler de panik ve kaygı düzeyini arttırabilir. Kahve veya çaydan vazgeçemiyorsanız, her gün tükettiğiniz miktarı azaltmaya çalışın. İnsanlarla konuşma pratiği yapmak da işe yarayacaktır. İşyerinde tanımadığınız birine “merhaba” demek kadar basit adımlarla pratik yapabilirsiniz. Sosyal kaygısı olan bireyler özellikle göz teması kurmaktan kaçınabilirler. Bunun için de kendinizi hazır hissettiğiniz de insanlarla konuşurken göz teması kurmaya çalışabilirsiniz.

Sosyal kaygılarınız ya da ailenizden herhangi birinin sosyal kaygısı günlük yaşamdaki işlerini yapmada sorunlara neden olmaya başlarsa profesyonel bir yardım alma zamanı gelmiş demektir. Bu durumda psikoterapi yöntemleri uygulanmalıdır.

Sosyal fobi yaşayan kişilerin kendi kendine yapacağı farklı teknikler de bu kaygının azaltılmasına yardımcı olabilir.

• Sağlıklı bir yaşam biçimi belirlemek, düzenli egzersiz yapmak,
• Fiziksel olarak her zaman aktif olmayı Amaçlamak,
• Yakın arkadaşlarla ya da aileyle sosyal ortamlara adım adım katılmak,
• Kafein tüketimini sınırlandırmak,
• Düzenli uyku rutini belirlemek ve stresle baş etme becerileri geliştirmek gibi yöntemler bu kaygıyı azaltma da yardımcı olmaktadır.

Hayatınızdaki öncelikleri belirleyerek zamanınızı ve enerjinizi dikkatli bir şekilde yönetebilirsiniz. Zevk aldığınız şeyleri zaman ayırdığınızdan emin olarak bu kaygıyı azaltabilirsiniz. Bununla birlikte çoğu fobi de olduğu gibi sosyal fobi dedi kişisel yaşamınızın bir kaydını tutmak adına günlük tutmak işe yarayabilir. Genel olarak ne zaman ve hangi koşulda strese girdiğinizi belirlemenize yardımcı olur.

Sosyal fobi ile ilgili terapi planlamanın faydaları;

• Kaygının üstesinden gelmenize yardımcı olacak şekilde bir plan oluşturmaya,
• Korkuları konuşmak ve ifade etmek güvenli bir alana sahip olmaya,
• Tetikleyicileri belirlemek ve kabul etmek yeni teknikler geliştirmeye,
• Kaygıyla başa çıkmak için daha sağlıklı alışkanlıkların oluşmasına zemin hazırlar.

Böylece hayatla ve kendinizle ilgili olumsuz düşünceleri değiştirmek ile ilgili yeni teknikler öğrenebilirsiniz, ayrıca terapist endişenizin kökenine inmenize de yardımcı olur.

Sosyal fobi tedavisi ile ilgili daha fazla bilgi için https://www.psikoaktif.com/sosyal-fobi-tedavisi-izmir/ sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Fobiler, bazı olaylar, nesneler ya da durumlar hakkında yoğun bir endişe ya da panik duygusunun oluşturduğu korkulara verilen isimdir. Ölüm korkusu gibi spesifik bir fobi üzerinde yoğun duygu hissetmek bir tür anksiyete bozukluğudur. Ölüm korkusu, belli bir nesneyle tetiklenen fobiler yerine aklın her an bir köşesinde bulunan bir fobidir.

Ölüm konusunda biraz endişe duymak oldukça doğaldır. Bilinmeyenden korkmak insani bir duygudur. Kimi zaman ölümün korkutucu ya da acı verici olduğunu düşünebilir ve kaygılanabiliriz. Burada dikkat edilmesi gereken kritik nokta Tanatofobi olarak bilinen ölüm korkusunun günlük hayatı etkilemesidir. Günlük hayatı etkilemesi demek iş, okul ya da sosyal ortamda etkin olmayı zorlaştırmasıdır. Ölüm hakkında konuşulduğunda ya da düşünüldüğünde panik atak gibi fiziksel semptomlar yaşanabilir. Bu durumda konuyla ilgili profesyonellerden destek almak gerekmektedir.

Ölüm Korkusu (Tanatofobi) Neden Olur?

Ölüm korkusu neden olur sorusunun yanıtı ise çok çeşitli olabilmektedir. Belirli bir olayın veya deneyimin bu korkuyu tetiklemesi mümkündür. Örneğin, bir kişi aşağıdaki durumlarda ölüm kaygısı oluşturabilir;

• Ölüm veya ölümle ilgili travmatik bir deneyim yaşadığınızda,
• Bir ebeveyni veya sevilen birini kaybettiğinizde,
• Birinin zor veya acılı bir ölüm geçirdiğine tanık olduğunuzda ölüm kaygısı yaşayama başlayabilirsiniz.

Fobilerin tam olarak neden geliştiği her zaman belirlenemeyebilir. Ancak, genellikle çocukluk ve gençlik yıllarında ortaya çıkarlar. Anksiyete bozukluğu, uzun süreli stres, travmatik yaşam olayları veya genetiğin bir sonucu olabilirler.

Bununla birlikte Tanatofobi bazı başka korkuların kökeninde de yaşayabilir;

• Aerofobi (uçma korkusu)
• Agorafobi (bilinmeyen bir yerden kaçamama korkusu)
• Aquafobi (su korkusu)
• Araknofobi (örümcek korkusu)
• Klostrofobi (kalabalık, kapalı alanlar korkusu)

Anksiyete ölüm korkusu durumunu da beraberinde getirebilir. Bu tür korkuları yenmek psikolojik destekle aslında oldukça kolaydır. Günlük yaşamı etkilediğini düşündüğünüzde fazla vakit kaybetmeden yardım almak önemlidir.

Kontrolü kaybetme korkusu da ölüm kaygısını güçlendirebilir. İnsanlar genellikle kontrollü olmayı severler. Kontrolü kaybetmekten korkanlar ise aşırı sağlık kontrolü gibi rutinlerle ölüme uzak tutmaya çalışabilirler.

Tanatofobi yani ölüm korkusu olan bazı kişiler aslında ölümün kendisinden korkmazlar. Bunun yerine, genellikle ölme eylemini yansıtan koşullardan korkarlar. Sakat bırakan acıdan, zayıflatıcı hastalıktan gibi koşullardan korkabilirler. Hatta bazı kişiler ölümden sonra ailelerine ne olacağı konusunda daha fazla endişelenirler. Bu kaygılar günlük hayata etkilemediği sürece oldukça insanidir. Fakat bu kaygı ve panik hali altı aydan uzun sürüyorsa, günlük hayattaki işlerden kaçınmanıza neden oluyorsa destek alınmalıdır.

Ölüm Korkusu (Tanatofobi) Kimlerde Görülür?

Ölüm korkusu nasıl yenilir psikoloji biliminin olumlu sonuçlar verdiği alanlardan biridir. Tanatofobi yetişkin ve çocuk olarak her yaşta görülebilmektedir. Genellikle;

• Sağlık durumu kötü ya da ciddi bir hastalık teşhisi konmuş kişiler,
• Yaşamlarından memnun olmayanlar,
• Düşük benlik saygısına sahip olanlar,
• Depresyon ya da anksiyete gibi sağlık sorunlarına sahip kişiler,
• Yakın aile üyeleri ya da arkadaş eksikliklerinde,
• Sağlık hizmeti sektöründe çalışanlar gibi işlerinde genellikle hastalık ve tramvaya tanık olanlarda görülebilmektedir.

Ölüm Korkusu (Tanatofobi) Belirtileri Nelerdir?

Ölüm kaygısının belirtileri ise oldukça yoğundur. Eğer tanatofobiniz varsa ölüm düşüncesi aklınıza geldiğinizde yoğun bir panik atak, korku ve depresyon duygusu yaşıyor olabilirsiniz. Günlük yaşamda size tehlikeli gibi görünen yerlerden ya da durumlardan kaçabilirsiniz. Bununla birlikte ölüm korkusu beraberinde sürekli olarak hastalık belirtilerini kontrol etmeyi ve sağlığa takıntılı olmayı da getirmektedir.

Ölüm korkusu olan kişiler vücudunda çıkan benleri, kan basıncını ya da tansiyonunu sık sık ölçme eyleminde bulunabilir. Tıbbi bilgileri bulmak konusunda çok fazla zaman harcarlar. Hastalanma konusunda aşırı bir endişeye sahiptirler. Ayrıca ölüm düşüncesi aklına geldiğinde üşüme, baş dönmesi, aşırı terleme, kalp çarpıntısı ya da mide bulantısı gibi fiziksel durumlar tetiklenebilir. Bu korkuyla beraber bütün endişelerini fiziksel olarak da deneyimleyebilirler.

Tanatofobi belirtileri; altı ay ya da daha uzun süre görünen bu semptomlarla anlaşılabilir. Bu belirtiler korkulan nesne ya da durumla karşılaştığınız anda ortaya çıkar. Korktuğunuz bu durumdan kaçmak için günlük işlerinizi erteleyebilirsiniz. Günlük yaşamda işlev görmekte zorlanabilirsiniz.

Çocuklarda ölüm korkusu ise ebeveynler için korkutucu olsa da yaşına göre normal gelişimin sağlıklı bir parçası olabilmektedir. Çocuklar dini inançlardan ve ölüm anlayışından yoksundur. Korkunun fobi olarak nitelendirilip nitelendirilmediği, şiddetine ve devam ettiği sürenin uzunluğuna bağlıdır.

Ölüm Korkusu (Tanatofobi) Nasıl Yenilir?

Ölüm korkusu okulda, işte veya sosyal ortamlarda çalışma yeteneğinizi etkiliyorsa, korku ve endişelerinizi çözmek için psikoterapiden faydalanabilirsiniz. Ölüm korkusunun verdiği olumsuz etkileri azaltmak ve sorunlarla başa çıkmak için çeşitli yöntemler vardır.

Üretken olmak, meşgul olmak. Bir şeyler üretmek ve ileriye yönelik hedefler koymak bu açıdan önemlidir. Bir başka yöntemi ise duruma maruz kalmadır. Maruz kalma yönteminde bunu kabullenme gerekmektedir. Örneğin ölü haberlerini okuma, bu düşüncelerden kaçmama maruz kalmadır. Kişinin kendine bir hedef belirlemesi, hayatın bir anlamı olduğuna inanması ve bu anlam peşinden gitmesi ölüm korkusunu yenebilmektedir. Bilim, inanç, sosyal hayat ya da iş gibi alanlarda üretken olmak ve aktif olmak ölüm korkusunun gitgide zayıflamasına yardımcı olur.

Yaşamın son bulacağına ve her şeyin biteceğine odaklanıp mutsuz olmak yerine odağı başka bir yöne kaydırmak önerileri. Şükran duygusu bu noktada işe yaramaktadır. Yaşamın size sunduklarına odaklanıp bunlara şükran duymak tanatofobiyi azaltan yöntemlerden biridir.

Sosyal destek ve hayatta değiştirilebileceğini küçük şeyler bu noktada yardımcı olabilmektedir. Ölüm korkusunun nedenlerinden biri de hayatta yapmak istediklerini yapamamanın verdiği endişe olabilir. Bu durumda hayatınızda küçük değişiklikler yaparak, basitten başlayarak önceliklerinizi belirlemelisiniz. Adım adım başarmak istediğiniz ya da yapmak istediğiniz şeyleri uyguladığınızda ölüm kaygısı da azalacaktır.

Tanatofobi aslında ölüm korkusu yaşarken yaşamaktan da korkmaktır. Kaybetmekten korkulan hayatı yaşarken pek çok alanda kendinizi kısıtlayabilirsiniz. Benliğinizi ve davranış biçimlerinizi kısıtlayarak savunmaya geçersiniz. Ayrıca bu durum sosyal ilişkileri de zayıflatır ve diğer kişilere karşı agresif bir tutum sergilemenize neden olabilir. Fırsatlar bile çoğu zaman tehdit olarak değerlendirilebilir.

Ölüm Korkusu Tedavi Yöntemleri

Ölüm korkusu tedavi yöntemleri arasında bilişsel davranışçı terapi ya da maruz kalma uygulanabilmektedir. Hayatı yaşarken kendinizi kısıtladığınızı hissediyorsanız ve gerek iş hayatında gerek okul ya da sosyal hayatta yalnız yaşıyorsanız mutlaka bir uzmandan destek almanız gerekmektedir. Ölüm süreci ya da kaygısı ile ilgili günlük yaşamda sıklıkla zorluk yaşama ya da panik atak belirtilerinde bir psikolog randevusu alabilirsiniz.

Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT) ölüm kaygısı konusunda ölüm hakkındaki endişelerin veya ölüm sürecinin her zaman acı verici olduğu gibi ölümle ilgili gerçekçi olmayan inançları ele almanızı sağlamaktadır. Bu kaygı başladığında sağlıklı tepkiyi nasıl vereceğinizi yönetmeniz için teknikler sunmaktadır.

Hayattan keyif almak için onu yaşamaya değer kılmak gerekmektedir. Psikolog destekli bir terapi en sağlıklı yaklaşımlardan biridir. Psikolog teşhis koymak için belirtilerin kalıcı olup olmadığını, koşullara göre korkunun ne kadar uygun olduğunu belirlemeye çalışır. Sorularla ilgili semptomları tanır ve tedavi yöntemini belirler.

Kleptomani halk arasında bir şeyler çalma hastalığı olarak bilinmektedir. Kleptomani kelimesi “Gerçekte gerek duyulmayan nesneleri çalma dürtüsü” anlamına gelmektedir. İlk kez 1816 tarihinde literatüre giren bir hastalıktır. 1838 yılında ise şu anki kullanılan adını almıştır. Kleptomani nadir görülen bir ruh sağlığı bozukluğudur. Genellikle kadınlarda erkeklerden daha sık görülmektedir.

Kleptomanisi olan kişilerin çaldıkları nesneler genel olarak alındıktan sonra ya atılır ya da başkasına verilir. Çünkü onlar için değersiz şeylerdir. Aslında ihtiyacı olmayan şeyleri çalmaktadırlar. Hırsızlık yaptıktan sonra bu durum onları rahatsız eder, genel olarak depresif ya da suçlu hissederler. Dürtü kontrol bozukluğu kapsamında ele alınan bu sağlık sorunu tedavi edilmelidir. Çünkü hem kendilerine hem de çevrelerine zarar vermektedirler. Kleptomani beraberinde fiziksel şiddeti ya da olumsuz yasal süreçleri getirebilmektedir. Ne kadar erken tedavi edilirse o kadar hızlı sonuç alınır.

Kleptomani Belirtileri Nelerdir?

Kleptomani belirtileri arasında ilk olarak ihtiyaç duyulmayan nesneleri çalma dürtüsü vardır. Bu dürtü oldukça güçlüdür ve kişi bunu kontrol etmede yetersizlik hisseder. Dürtüler oluştuğunda gerginlik, endişe ve kaygı hisseder.

Çalarken ise rahatlama hissi oluşur. Hırsızlıktan sonra pişmanlık duyma, tutuklanma korkusu gibi endişeler yerini alır. Fakat dürtülerin geri dönüşü ile kleptomani döngüsü yeniden başlar. Kleptomaninin başlangıç ​​yaşı değişkenlik göstermektedir. Çocukluk, ergenlik veya yetişkinlikte başlayabilir. Nadiren genç yetişkinlikte de başlayabilmektedir.

Hırsızlık planlı değildir ve kleptomanisi olan bir kişi bunu tek başına yapar. Kleptomanisi olan bireyler evli ise bunu eşinden saklayabilmektedir. Bir kişi çalmadan önce gerginlik veya beklenti hisseder, hemen ardından zevk ve rahatlama hissi gelir. Daha sonra ise pişmanlık ve suçluluk duygusu oluşmaktadır.

Kleptomaninin yanında ortaya çıkabilecek başka ruhsal sağlık problemleri de olabilmektedir. Bunlar;

• Duygudurum bozuklukları
• Panik atak
• Ayrılık kaygısı bozukluğu
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Diğer dürtü kontrol bozuklukları

Bu nedenle belirtiler gözlendiğinde vakit kaybetmeden psikolojik destek almak önemlidir. Dürtü kontrol bozuklukları genellikle erkekleri daha çok etkilese de araştırmalara göre kleptomani kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir.

Kleptomani Nedenleri Nelerdir?

Kleptomani nedenleri kesin olarak bilinmese de pek çok etken bunu etkileyebilir. Bunlardan ilki fiziksel olan nedenlerdendir. Beyinde bulunan maddelerden biri olan serotonin seviyesinin dengesizliğinden kaynaklanabilir. Serotonin bir kişinin mutlu ve enerjik hissetmesine yarayan hormonlardan biridir. Bunun eksik olması bireyin daha agresif ve mutsuz olmasına yol açmaktadır. Dürtü kontrol bozukluğu olan kişilerde genellikle bu seviyenin normalden daha düşük olduğu gözlenmiştir.

Çevresel ve fiziksel faktörler çalma hastalığı olarak bilinen kleptomaniyi etkileyebilmektedir. Bazı yaklaşımlara göre kişilerin bir tür erken kayıp ya da ihmali sembolik olarak telafi etmek için objeleri elde etme dürtüsü geliştirdiklerini göstermektedir.

Bazı insanlar ekonomik zorluklardan dolayı hırsızlık yaparlar. Bazıları ise hayatlarındaki duygusal veya fiziksel bir boşluğu doldurmak için çalmaktadırlar. Kleptomanisi olan bireyler genellikle çalmanın telaşından zevk alırlar.

Hırsızlığa kıskançlık, düşük öz saygı ya da akran baskısı neden olabilir. Dışlanmış veya sevilmediğini hissetmek gibi sosyal sorunlar da hırsızlığa neden olabilir. İnsanlar bağımsızlıklarını kanıtlamak, ailelerine veya arkadaşlarına karşı gelmek amacıyla çalma eyleminde bulunabilirler. Çalma hastalığı olan kişiler başkalarına veya kendilerine saygı duymadıkları için hırsızlık yapabilirler. Ailede kleptomani veya bağımlılık öyküsü varsa risk artmaktadır.

Çocuklarda kleptomani akranlarını etkilemek için yapılan bir eylem olarak başlayabilir. Bunu bir cesaret ya da zekâ göstergesi olarak görebilirler. Bazen dikkat çekmek için de yapabilirler. Bu çocuklara yanlış olduğunu anlatmak işe yarayabilir. Kleptomani ne kadar erken teşhis ve tedavi edilirse o kadar hızlı sonuç verir. Müdahale edilmeyen kleptomanide çocuk büyüdüğünde çalma hastalığı da kalıcı bir hale gelebilir. Davranışsal ve duygusal sorunlara yol açabileceği için fark edildiği anda harekete geçmek önemlidir. Çalmanın nedeni duygusal veya zihinsel sağlık sorunlarıysa, bir çocuk bir terapisi ile destek olmak gerekmektedir.

Hırsızlık tekrarlanıyorsa veya herhangi bir pişmanlık, suçluluk duygusu hissedilmiyorsa bu başka sorunların işareti olabilir. Bunlar aile sorunları veya zihinsel sağlık sorunları olabilmektedir.

Çalma eylemi, kleptomanili bireyin yaşadığı stresi ve gerilimi azalttığı için, davranış aynı zamanda stresten kurtulma ile de ilişkilendirilir. Zamanla birey, stresle baş etme ve stresten kurtulma aracı olarak çalmaya başlayabilir. Stres, dürtü kontrolünün kaybına katkıda bulunur ve doğrudan kleptomaniye neden olmasa bile durumu daha da kötüleştirebilir.

Genetik de çalma hastalığı konusunda bir rol oynayabilir. Birinin ailesinde kleptomani olan bir kişi varsa, aynı bozukluğu geliştirme ihtimali çok daha yüksektir. Kleptomanisi olan kişiler hırsızlıkla ilgili suçluluk, utanç veya stres hissetmektedirler. Birçoğu, eşyaları iade ederek, onları hayır kurumlarına bağışlayarak ya da geri dönüp eşyalar için ödeme yaptıktan sonra bunu telafi etmeye çalışmaktadır.

Kleptomani Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kleptomanisi olan kişiler, çalmanın yanlış olduğunu ve yapmamaları gerektiğini bilirler. Fakat bunu bilmelerine rağmen budur diye engel olamazlar. Tutuklanma ya da hapis cezası gibi hırsızlık suçlarından çekinseler bile çalma dürtüsü geldiğinde engelleyemezler.

Kleptomaninin tek başına tedavi edilmesi son derece zordur, bu nedenle bunu yaşayan kişinin mutlaka profesyonel yardım alması gerekmektedir. Kleptomani teşhisi psikolog tarafından konulabilmektedir. Genel olarak yeme bozuklukları, madde kullanımı ya da anksiyete bozuklukları gibi diğer psikolojik sorunlarla ortaya çıktığı için bu belirtilerle doktora gidildiğinde anlaşılabilmektedir. Kleptomani belirtileri kişinin tutuklanmasına yol açtıysa da teşhis edilebilmektedir.

Kleptomani teşhisi için hastaya dürtüler hakkında ve dürtülerin nasıl hissettirdiğine yönelik sorular sorulmaktadır. Belirli durumların listesini gözden geçirerek hangi zamanlarda dürtülerin tetikleyip tetiklemediği bulunmaya çalışılır. Kleptomanisi olan kişilere rencide edici ya da suçlayıcı tavırla yaklaşmak olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bunun yerine tedavi için teşvik edilmelidir. Bu hastalık bir dürtü bozukluğudur bu nedenle kleptomanisi olan kişi bunu engelleyemez.

Kleptomani tedavisi ilaçlarla ya da psikoterapi yöntemi ile yapılmaktadır. İlaçlar psikoterapi ile beraber de kullanılabilmektedir. Çalma hastalığı için FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Bakanlığı, Food and Drug Administration) onaylı bir ilaç bulunmamaktadır. Antidepresan ilaçlar kullanılabilmektedir.

Psikoterapi yöntemlerinden özellikle bilişsel davranışçı terapi olumlu sonuçlar doğurmaktadır. Kleptomaninin semptomlarını yönetmede etkinliği vardır. Dürtü kontrol bozuklukları durumunda ilk tedavi yöntemi genellikle psikoterapi olmaktadır. Çünkü psikoterapi yöntemi hastanın dürtülerini tanımayı öğrenmesine ve dürtülere gidermek için daha uygun yollar bulmasına yardımcı olmaktadır.

Psikoterapi ile;

• Dürtüleri kontrol etmek,
• Sağlıklı başa çıkma mekanizmaları oluşturmak,
• Tetikleyen durum ve kişileri tanıma, önleme
• Stresle başa çıkma
• Altta yatan psikolojik sorunları bulma gibi çözüme yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Kleptomani, bireyin işleyişi ve yaşamı üzerinde büyük etkisi olabilen ciddi bir psikiyatrik durumdur. Çalma hastalığı nedir dediğimizde bu sadece önemli bir ruhsal sıkıntıya yol açmakla kalmaz, aynı zamanda hırsızlık yaparken yakalanan insanlar için ciddi yasal olumsuzluklar doğurabilir. Bu nedenle erken müdahale ve etkili tedavi oldukça önemlidir. Siz ya da tanıdığınız biri kleptomani belirtileri gösteriyorsa, mümkün olan en kısa sürede profesyonel tıbbi yardım almak önemlidir. Kleptomaninin diğer akıl ve ruh sağlığı bozukluklarıyla ve intihar riskiyle bağlantıları bulunabilmektedir.