İlişkilerde Neden Yalan Söylenir

İLİŞKİLERDE NEDEN YALAN SÖYLENİR?

Yalan, tüm canlılar için çoğu zaman dert oluşturmuştur. Canlılar aleminde yalan blöf veya kamuflaj olarak geçerken, insanlarda yalanın birçok farklı adlandırması vardır. Düzenbaz, hileci, yapmacık, taklitci, ahlaksız, hain, sadaktsiz, riyakar, dalavereci gibi birçok etiketleyici isimleri vardır. En çok dile getirilen ise yalanı söyleyen kişi, yani yalancıdır. Ne kadar rahatsızlık veren ve duyanı kötü hissettiren bir kelime değil mi?

Yalan söylemek, bilinenin aksine farklı bir yönden bakınca bilişsel en büyük mekanizmadır. Bir diğer anlamda savunma mekanizmasıdır. Kişiler, kendilerini veya bir başkasını, birçok sebeple tehlikeden korumak adına yalanlar söyler. Bu tehlike durumu, kişi yalanı söylemezse meydana gelebilecek her şeydir. İşte bu durumlardan bir kaçıştır yalan, kendini korumadır.

Yalan söylemek bir beceridir. Bu nedenle kişilerin yalan söyleyebiliyor olmaları buna dair yeterli bilişsel kapasitelerinin olduğunu, yalanı kurgulayacak düşünme becerilerinin geliştiğini gösterir.

Yalan aslında dürüst davranmamaktır. Bu dürüstlüğün yerine, dürüst olmamayı tercih edenlerin kullandığı bir mekanizmadır. Peki neden kişiler dürüst davranmamayı tercih ediyor olabilirler?

Her şeyden önce yalan, insanların hayatta kalma mekanizmalarından biridir. Bireyler, başlarına gelebilecek kötü bir ihtimale karşı yalan yoluyla önlem alırlar, bu yolla tehlikeye engel olmaya çalışırlar. Yalan söyleyerek içinde bulunduğu durumu kurtarmaya çalışan bireyler, yalanı söyleyecekleri kişi veya kişileri oldukça iyi tanıma isteği ve eğilimi içinde olurlar. Sonuçta yalanı söylediğimiz kişilerin bunu anlamaması uğruna bazı yapılması gerekenler vardır. Bireyler, bunları karşılarındaki kişilere göre karmaşık hale getirir, kurgu bu kişilerin özelliklerine göre ayarlanır.

İnsanların yalan söylemek için birçok nedeni olabilir, hatta bazen haklı bazen de inanılmaz haksız nedenleri olabilir. Yalanı uygun veya uygun olmayan şekillerde dile getiriyor olabilirler.

Yalan, eğer kötüye kullanım varsa o zaman olumsuz,düzeltilmesi gereken, yapılmaması gereken, uygun olmayan davranışın içine girer. Yani bazı yalanlar ‘kötücül bir amaç’ içeriyor olabilir. Genellikle kişiler kendisine yalan söylenildiğinin farkına varabiliyorlar, kimileri bunun bir yalan olduğunu anladığı gerçeğiyle yalan söyleyeni yüzleştirirken, kimileri bilmesine rağmen sessiz kalmayı tercih ediyor olabilir. Bazen de kimilerinde de yalan olduğu gerçeğiyle yüzleşmek çok ağır geleceği için, bunu yadsıma yani gerçeği reddetme görülebilir.

İNSANLAR NEDEN YALAN SÖYLER?

Başına gelebilecek cezadan kurtulmak için: Bireyler aslında yalanı bu işlevini gözeterek yaptıklarında kendilerini koruma altına alma amacı güdüyorlardır. Kendisine karşı sergilenebilecek olumsuz düşünce, duygu ve davranışlara karşı gardını almış olurlar.

Yaşayacağı olumsuz duygulardan korunmak için: Bireylerin kendisine sergileyeceği olumsuzluklar tabiki bireyin kendisini doğruca etkileyecek ve hayatında yolunda gitmeyen duygulara sebebiyet verecektir. Bu nedenle kişi, bunlara karşı  önlem almış olur. Genellikle bireyler yaşadıkları durumu yalanla telafi edemezlerse, durumun gerçekliği nedeniyle utanç hissedebilirler. Bazen de gerçekleşmiş durum, bireyin kendisinde oldukça fazla suçluluk duyguları uyandırabilir. Bu olumsuz duygulardan kaçınmak içinde, yalanı tercih edebiliyorlar olabilirler.

Biri veya birilerini korumak için: Bazen söylenen yalanın amacı gerçekten iyi niyet içeren bir amaç olabilir, özellikle yakınını veya masumu korumak adına yapılan şahitlikler, destekleyici sözler, abartılı övgüler gibi… Birilerini, korumaya ilk ne zaman başladığınızı hatırlayın, koruma uğruna neler dediğinizi, nelerin ne kadar gerçekçi olup olmadığını değerlendirin.

Birilerine kasten zarar vermek için: Yalanın kötücül, zarar veren, iyi niyet içermeyen yanıdır. Genellikle insanlar yalanın bu işlevinden etkilenir, bu işlevi nedeniyle yalana karşı tahammülsüz kalırlar. Kişi bir başkasına bu amaçla yalan söylüyorsa müdahale edilmesi gereken bir yalan söz konusudur.

Yalan her şeyden önce doğru olanı saklamak ve çarpıtmak üzerine kurulu olduğu için kişiler açısından oldukça yıpratıcı ve güvensizlik oluşturabilen bir konudur. İlişkide bulunduğumuz kişilerin bize karşı yalan söylememiş olmaları ve ileride söylemeyecek olmalarına olan inancımız ilişki için önemli bir belirleyicidir.

Ne kadar sıklıkta ve neyi veya neleri amaçlayarak yalana başvuruyorsunuz? İlişkide bulunduğunuz kişilerde yalan gözlemliyor, güveninizde sarsılmalar yaşıyorsanız doğru bir uzmandan bireysel danışmanlık desteği veya  çift terapisi desteği almanız önemlidir.