Narsisizm Nedir? Narsizm Belirtileri Nelerdir?

Narsisizm, genellikle kişinin kendine aşırı bir hayranlık duyması, başkalarının ihtiyaçlarını göz ardı etmesi ve kendini sürekli olarak üstün görme eğilimiyle tanımlanan bir kişilik özelliğidir. Bu durum bazen sağlıklı bir özgüvenin ötesine geçer ve kişinin empati eksikliği, kibir ve başkalarıyla kurduğu ilişkilerde sorunlar yaşamasına neden olur. Narsisizm, klinik olarak daha ciddi bir boyuta ulaştığında, Narsisistik Kişilik Bozukluğu (NKB) olarak adlandırılır.

Narsisizmin temel belirtileri şunlardır:

1. Kendini Önemseme ve Üstün Görme: Narsisist kişiler, kendilerini olağanüstü görürler ve diğer insanlardan daha özel olduklarına inanırlar. Bu yüzden özel muamele beklerler ve sıradan kuralların kendileri için geçerli olmadığını düşünürler.

2. Beğenilme ve Onaylanma İhtiyacı: Narsisist bireyler, sürekli olarak başkalarından övgü bekler ve bu övgüleri almak için çaba sarf ederler. Onaylanmamak ya da takdir edilmemek, onlar için büyük bir hayal kırıklığına neden olabilir.

3. Empati Eksikliği: Bu kişiler, başkalarının duygularını anlama ve onları önemseme konusunda zayıftırlar. Başkalarının ihtiyaçları, arzuları ve hisleri onlar için genellikle geri planda kalır.

4. Fantezilerle Dolu Bir Zihin: Narsisist bireyler, sınırsız başarı, güç, güzellik veya ideal bir aşk gibi fantezilerle meşgul olabilirler. Bu fanteziler, onların gerçek dünyadaki eksikliklerini örtmek ve kendilerini daha iyi hissetmek için geliştirdikleri bir mekanizma olabilir.

5. Özel ve Eşsiz Olduğunu Düşünme: Kendilerini eşsiz ve sadece “özel” kişilerin onları anlayabileceğine inanan narsisistler, sıradan insanlarla bağ kurmakta zorlanırlar. Sadece kendilerine uygun gördükleri kişilerle ilişkiler kurmayı tercih ederler.

6. Kıskançlık ve Kıskanılma İnancı: Narsisist kişiler genellikle başkalarını kıskanır ve başkalarının da onları kıskandığına inanırlar. Diğer insanların sahip olduklarına ya da başarılarına karşı bir kıskançlık hissederler.

7. Kibirli ve Küçümseyici Davranışlar: Bu kişiler, başkalarını küçümseyen, alaycı veya kibirli bir tutum sergileyebilirler. Başkalarını değersizleştirerek, kendilerini daha önemli ve üstün hissetmeye çalışırlar.

8. Manipülatif Davranışlar: Narsisistler, başkalarını kendi çıkarları için manipüle edebilirler. Bu, onları kontrol etmek, kendilerine hizmet etmelerini sağlamak ya da kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılabilir.

9. Sınır Tanımama: Narsisist bireyler, ilişkilerde ve sosyal çevrede başkalarının sınırlarına saygı göstermezler. Bu, diğer insanların duygusal ya da fiziksel sınırlarını ihlal etme şeklinde kendini gösterebilir.

Narsisistik davranışlar bazen belli durumlarda ya da dönemlerde ortaya çıkabilir ve her narsist özelliğe sahip kişi mutlaka Narsisistik Kişilik Bozukluğu’na sahip değildir. Ancak bu özellikler sürekli ve yaygınsa, kişinin sosyal ilişkilerinde, iş hayatında veya genel yaşam kalitesinde ciddi zorluklara neden oluyorsa, narsisistik kişilik bozukluğundan bahsedilebilir. Bu tür durumlarda, kişinin profesyonel bir destek alması önemlidir, çünkü narsisistik eğilimler genellikle kişinin kendini geliştirmesini ve sağlıklı ilişkiler kurmasını engeller.

Gizli Narsisizm

Gizli narsisizm, diğer adıyla “örtük narsisizm,” dışa dönük ve kibirli narsisizmin aksine, daha içe dönük ve gizli bir şekilde kendini gösteren narsisistik bir kişilik özelliğidir. Bu tür narsistler, kendilerini daha kırılgan, hassas ve alçakgönüllü olarak gösterebilirler. Ancak, iç dünyalarında hala derin bir kendine önem verme, özel olma arayışı ve başkaları üzerinde üstünlük kurma isteği taşırlar. Gizli narsisizm, klasik narsisizmden farklı olarak daha zor fark edilir, çünkü bu kişiler kibirlerini ve kendine hayranlıklarını doğrudan dışa vurmak yerine, incinmişlik ve kurban olma duygusuyla gizlerler.

Gizli narsisizmin bazı belirtileri şunlardır:

1. Kırılgan Öz Saygı
Gizli narsistler, dışarıdan alçakgönüllü veya utangaç görünebilirler, ancak öz saygıları derinden kırılgandır ve sürekli onaylanma ihtiyacı duyarlar. Başkalarının onları yeterince takdir etmediği veya anlamadığı düşüncesiyle kolayca kırılabilirler.

2. Kurban Olma ve Kendine Acıma Eğilimi
Gizli narsistler, kendilerini sık sık kurban rolünde görürler. Başkalarının onları anlamadığına ya da yeterince değer vermediğine inanarak kendilerine acırlar. Bu, onların ilgiyi dolaylı yoldan toplamasına ve başkalarının empatisini kazanmalarına yardımcı olur.

3. Pasif Agresif Davranışlar
Duygularını doğrudan ifade etmek yerine, gizli narsistler pasif agresif davranışlar sergileyebilirler. Örneğin, duygusal tepkilerini bastırarak ya da dolaylı yoldan şikayet ederek, çevresindekilere rahatsızlık yaratabilirler.

4. Dışarıdan Onaylanma İhtiyacı
Tıpkı tipik narsisistlerde olduğu gibi, gizli narsistler de sürekli dışarıdan onaylanma ve takdir edilme ihtiyacı içindedirler. Ancak bu ihtiyaçlarını daha gizli ve dolaylı yollarla ifade ederler. Başkalarının kendilerini fark etmediği ya da önemsemediği düşüncesi, bu kişilerde derin bir hayal kırıklığı yaratabilir.

5. Üstünlük ve Özel Olma Arayışı
Gizli narsistler, kendilerini diğer insanlardan daha farklı ve özel görürler, ancak bunu açıkça ifade etmek yerine, kendi iç dünyalarında bu üstünlük hissini yaşarlar. Kendi fikirlerinin ya da duygularının diğerlerinden daha derin ve anlamlı olduğuna inanırlar ve çevrelerinde bu algının kabul edilmesini isterler.

6. Kıskançlık ve İçe Dönük Öfke
Gizli narsistler, başkalarının başarılarını ve mutluluğunu kıskanabilirler, ancak bu duyguları açıkça ifade etmek yerine içe atarlar. Bu kıskançlık ve öfke, onları sürekli olarak başkalarını küçümsemeye ya da başkalarının hatalarını bulmaya iter.

7. Kendi Değerini Başkalarının Gözünde Ölçme
Gizli narsisizmde, kişi kendi değerini büyük ölçüde başkalarının onu nasıl algıladığıyla ölçer. Eleştirildiğinde ya da görmezden gelindiğinde, yoğun bir değersizlik ve aşağılık kompleksi hissedebilir. Bu da depresif duygulara ve sosyal geri çekilmeye yol açabilir.

Gizli Narsisizm ve İlişkiler

Gizli narsistler, ilişkilerinde genellikle daha pasif bir rol oynarlar. Kendilerini sürekli olarak aldatılmış, değersiz hissettikleri veya kimsenin onları anlamadığı düşüncesiyle, karşısındaki kişiye kendilerini suçlu hissettirebilirler. Partnerleri üzerinde dolaylı bir kontrol kurarak, onları kendi ihtiyaçlarına hizmet etmeye zorlayabilirler.

Gizli narsisizm, doğrudan gösterilen kibir ve üstünlük taslamanın aksine, daha çok içsel bir yaralanma ve tatminsizlik hissiyle örtülüdür. Bu tür narsisistler, sürekli olarak onaylanma ihtiyacı içinde ve başkalarının ilgisine aç olsalar da, dışarıdan daha kırılgan ve hassas bir kişilik olarak görünebilirler. Ancak bu maskenin ardında, derin bir kendini önemseme ve diğerlerinden üstün olma isteği yatar. Bu durum, gizli narsistlerle ilişkilerde karmaşık ve yanıltıcı bir dinamik yaratır, çünkü dışarıdan incinmiş ve hassas biri gibi görünseler de, derinlerde hala güçlü bir ben merkezcilik ve manipülasyon eğilimi taşırlar.

Patolojik Narsisizm

Patolojik narsist ne demek sorusunun cevabı: Patolojik narsistler narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişilerdir. Narsist kişilik bozukluğu ise özellikle abartılı bir kendini beğenmişlik duygusu, kendisine sürekli hayranlık duyulması ihtiyacı, empati eksikliği, kendi başarılarından aşırı gurur duyma, kibirli veya tepeden bakan tutumlarla karakterize bir kişilik bozukluğudur. Patolojik olarak nitelendirilmesi sağlıklı narsisizmden ayrılmasıyla ilgilidir. Patolojik narsisizmde aşırılıklar bulunur. İnsanlar genellikle narsistik kişilik bozukluğu olan insanları ukala, manipülatif, bencil, patronluk taslayan ve talepkâr olarak tanımlar. Bu düşünce ve davranış biçimleri, narsistin yaşamının her alanında; işten arkadaşlıklara, aileden aşk ilişkilerine kadar ortaya çıkar.

Narsisizm Belirtileri

Narsisizm belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kişinin kendi önemini abartılı derecede yüksek görmesi
• Kişinin kendi başarısı, zekâsı, güzelliği ile sürekli meşgul olması
• Özel olduğu ve sadece yüksek konumdaki insanlarla anlaşabileceği inancı
• Aşırı derecede hayran olunma ihtiyacı
• Hak sahibi olduğuna inanma (özellikle taleplerinin hepsinin gerçekleştirileceğine ilişkin anlamsız beklentilere sahip olma)
• Başkalarından faydalanma eğilimi
• Empati yoksunluğu
• Başkalarını kıskanma
• Başkalarına saygısız davranma, kibirli ve küstah tutumlar sergileme
• Sıklıkla yalan söyleme
• Manipülatif davranış örüntüsü
• Sürekli haklı çıkacağı ortamları yaratıp onaylanmak isteme
• Kendisini özel ve eşsiz gördüğü için sadece üstün kişilerin kendisiyle ilişki kurması gerektiğini düşünme
• Başkalarının kendisini kıskandığını düşünme

Narsisizm Nedenleri Nelerdir?

Narsisizm Nereden Gelir?

Narsistik kişilik bozukluğunun oluşumunda genetik, biyolojik ve çevresel faktörler etkileşim halinde rol oynamaktadır. Genetik faktörler diğer kişilik bozukluklarında olduğu gibi narsistik kişilik bozukluğunda da etkili olmaktadır. Narsistik kişilik bozukluğu üzerinde yapılan ikiz çalışmalarında kalıtımsal geçişin yüzde 25 ila 79 arasında değişebildiği sonucuna varılmıştır

Narsist kişilik bozukluğunun biyolojik faktörler ile ilişkisini araştıran çok fazla çalışma olmamasına rağmen mevcut çalışmalarda empati eksikliğinin nedeninin sinirsel bağlantılara bağlı olabileceği bulunmuştur.

Narsisizmin oluşmasında psikososyal sebeplere baktığımızda, soğuk, ilgisiz, reddedici ebeveynlik stillerinin olabileceği ve narsisizmin yeniden terk edilme veya reddedilmeye karşı benliği koruyucu bir savunma olarak gelişmiş olabileceği düşünülmektedir. Öte yandan çocuğa aşırı hayranlık duyan, şımartan ebeveynlik stillerinin etkisiyle de narsisizmin ortaya çıkabileceği öne sürülmüştür. Yapılan çalışmalarda çocuklukta istismar ya da ihmalin de bu duruma yol açtığı gösterilmiştir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Olanlara Nasıl Davranılmalı?

Narsist bir karakterle yolunuz keşiştiyse hayatınızın en zorlu iletişimini kurmaya hazır olmalısınız. Büyüklük duyguları içinde, empatiden yoksun, başkalarını anlayamayan, kendisine yönelik değerlendirmeler ve eleştiriler konusunda aşırı hassas narsist karakter iletişim becerilerinizi de sabrınızı da zorlayabilir. Günümüzde herkesin hayatında eş, arkadaş, aile bireyleri, iş arkadaşı ya da birden fazla narsist bulunabilir. Narsist birey ne kadar yakınızdaysa zorlanmalar o kadar fazla olabiliyor.

Narsist ne zaman saygı duyar? Narsistik kişilik bozukluğu olan bireylere nasıl davranılmalı?

• Olabildiğince tartışmalardan kaçının. Çünkü tartışmaya girdiğiniz konuda haklı olsanız dahi tartışma sonunda haklı çıkmayacaksınız.
• Narsist bireyi suçlamaktan imtina edin. Çünkü her daim kendisinin haklı ve düşüncelerinin tek doğru olduğunu kabul eden bir insanı suçlamak doğal olarak onun en son isteyeceği durumdur. O an size tepki vermese bile içine atar ve kinlenir. Sonrasında sizin beklemediğiniz bir anda geri dönüşü olur.
• Narsist bireyi yetersiz hissettirmeyin. Çünkü narsisizmin temelinde değersizlik hissi yattığından narsist bunu dengelemek için dışarıya çok değerli bir insan olduğu imajını çizse de, içinde değersizlik duygusu vardır ve bunu tetiklerseniz geri dönülmez bir tartışmaya girebilirsiniz.
• Dışarıda iyi görünmek ve itibar narsistler için çok önemlidir. Bazen duygu ve düşüncelerinizi direkt söyleyerek değil, “Böyle yaparsan insanlar ne düşünür? gibi sorulardan yola çıkarak cevapları kendisinin bulup karar vermesini sağlayın.
• Durumu kabul edin ve kendinize karşı dürüst olun. Onu değiştiremezsiniz, hatta o istese de değişmesi zordur. Duygularınızı, yaşadığınız acıyı açık ve dürüst şekilde anlattığınız halde sizi duymuyorsa muhtemelen psikolojik destek almadığı sürece duymayacaktır. Yine de yanında kalmaya devam ediyorsanız her seferinde düzeleceği umuduyla, sonrasında tekrar tekrar hayal kırıklığına uğramayın.

Narsisizm Tedavi Edilebilir Mi?

Narsisizmle ilgili en sık merak edilen konuların başında narsisizm tedavi edilebilir mi? Narsist nasıl tedavi edilir? soruları gelir. Bu soruların yanıtını da genellikle narsistler değil, narsistle yaşamaya çalışan kişiler sorar. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireylerin nadiren kendi istekleri ile tedavi arayışına girdikleri görülmektedir. Narsist bireylerin yaşadığı en büyük zorluk yaşadıkları ve yaşattıkları şey ile ilgili farkındalığa sahip olmamalarıdır. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler psikolojik yardıma ihtiyaç duyduklarını hissettiklerinde en kısa sürede psikolojik destek almalıdır. Narsist kişiler ve narsistlerle ilişki sorunları yaşayan kişiler için yardımcı olabilecek uzmanlarımız izmir psikolog sayfasından incelenebilir. Bilişsel davranışçı terapi en sık tercih edilen yöntem olmakla birlikte tedavide gerçeğe uygun olmayan düşünceleri değiştirmek ve daha gerçekçi bir benlik imajı yaratmak önemli hedeflerdir.. Psikodinamik psikoterapi, narsistik kişilik bozukluğu tedavisinde etkili bir şekilde kullanılabilir, ancak süreç zor ve uzun olabilir. Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi kişinin sosyal hayatı, aile hayatı, ikili ilişkileri ve iş hayatının olumsuz etkilenmemesi açısından son derece önemlidir.

Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, çevrenizdeki narsist bireyler psikolojik destek arayışındaysa veya narsistik bir ilişki içindeyseniz psikolog izmir görüşmeleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz.