Sosyal Fobi Nedir? Sosyal Fobi Belirtileri Nelerdir?

İnsanların sosyalleştikleri bazı durumlarda gergin hissetmeleri normaldir. Örneğin kalabalık önünde bir sunum yapmak endişe verici olabilir. Fakat sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal anksiyete bozukluğunda gündelik hayattaki etkileşimler azalır. Başkaları tarafından incelenmek ya da olumsuz değerlendirilmekten korkmak şeklinde yorumlanabilir. Sosyal fobi nedir sorusunun yanıtı aslında günlük yaşam alışkanlıklarının endişe vermesi ve panik yaratmasıdır diyebiliriz.

Şiddetli olarak hissedilen ilişkileri, günlük rutinleri, okulu, işi ya da diğer sosyal aktivitelere etkiler. Sosyal fobi tedavisi ile yeniden güven kazanabilir ve başkaları ile iletişiminizi yeniden güçlendirebilirsiniz.

Sosyal fobi kimlerde görülür?

Sosyal fobi genellikle 13 yaş civarında başlaya bilmektedir. Her yaştan kişi de görülebilir. Özellikle akran zorbalığı, aile çatışması, duygusal ya da cinsel istismar durumlarına maruz kalan kişilerde görülmektedir. Bununla birlikte fiziksel sorunlardan olan serotonin dengesizliği gibi hormon bozukluklarında da sosyal fobi görülebilmektedir. Serotonin hormonu beyinde ruh halini düzenlemeye yardımcı olan hormonlardan biridir.

Sosyal fobi belirtileri nelerdir?

Sosyal fobi belirtileri her kişiye göre değişiklik gösterebilir. En belirgin belirtilerinden biri başkalarının önünde ya da çevresinde bir performans sergilemekten kaçınmadır. Fakat bunun şiddeti önemlidir.

• Eleştirilebilecek ortamlardan korkma ve kaçınma,
• Yabancılarla iletişime girme ya da konuşma konusunda yoğun bir panik durumu,
• Kızarma, terleme ya da titreme gibi belirtiler gösterme,
• İlgi odağı olabilecek durumlardan kaçınma,
• Bir etkinlik dolayısıyla yoğun kaygı duyma,
• Sosyal durumlarda yoğun bir panik ve korku hali gibi belirtilerle kendini göstermektedir.

Çocuklarda sosyal fobi belirtileri arasında ise yetişkinlerle ya da kendi akranlarıyla iletişime girme kaygısı görülmektedir. Bu kaygı sonucunda ağlamak, öfke nöbeti geçirmek ya da sosyal ortamlarda konuşmayı reddetmek gibi durumlar gösterilebilir. Yeni tanıştığı bir arkadaşıyla ilişkisini sürdürememe, sohbeti başlatamama gibi belirtiler olabilir. Kendini yetersiz gibi algılayan bu çocuklar daha sonrasında depresyon geliştirebilir. Bu nedenle sosyal fobi belirtileri görülmeye başladığında önlem almak gerekmektedir.

Bazı sosyal ortamlarda endişe duymak oldukça normaldir. Fakat sosyal fobi durumu varsa başkaları tarafından yargılanma ya da onların önünde küçük düşürülmek korkusu yaşamanız muhtemeldir.

Sosyal kaygı belirtileri sınırlı bir kaygı türü olarak da ortaya çıkabilir. Mesela bu belirtiler sadece insanların önünde konuşma yaparken ortaya çıkabilir. Fakat eğer ileri düzeydeyse tüm sosyal ortamlarda belirti gösterebilirsiniz.

Sosyal fobi neden olur?

Sosyal fobi neden olur sorusunun kesin bir cevabı olmamakla birlikte genetik faktörler bu durumu etkileyebilir. Bazı riskli ailelerde bu durum ortaya çıkabilir. Ayrıca stres ve çevresel faktörlerin de sosyal fobi için etkili nedenlerden biri olduğu bilinmektedir.

Sosyal fobinin oluşmasında ebeveyn tutumları da büyük bir rol oynamaktadır. Aşırı koruyucu, mükemmeliyetçi, eleştirel, kıyaslayınca ya da kontrolcü ebeveyn davranışları kişinin kendini yetersiz ve güvensiz hissetmesine sebep olur. Bu da ileriki yaşlarda kişinin sosyal olarak kendini değersiz görmesine ve sosyal kaygı geliştirmesine neden olabilmektedir.

Beyindeki amigdala adı verilen bölge, korku tepkisini kontrol etmede rol oynayabilir. Bu yapının aşırı aktif çalıştığı kişiler, sosyal durumlarda artan kaygıya neden olan yüksek bir korku duyabilmektedir.

Sosyal anksiyete bozukluğu tedavi edilmediğinde kişinin hayatını olumsuz etkiler. İlişkilerden, okuldan ya da işten keyif alamaz hale gelir. Bu gibi ortamlardan kaçınmaya başlar ve evden çıkmama durumuna kadar ilerleyebilir. Eleştiriye karşı aşırı duyarlılık, ilgi odağı olma konusunda sorun ya da sosyal ilişki kurma da zorlanma gibi istenmeyen durumlar meydana gelir.

Sosyal fobi tedavi yöntemleri nelerdir?

Sosyal fobi tedavisi konusunda psikolojik destek almak önerilmektedir. Sosyal anksiyete bozukluğu genellikle psikoterapi ile çözülebilen bir sorundur. Psikoterapi yöntemlerinden bilişsel davranışçı terapi sıklıkla kullanılmaktadır. Bu terapi yöntemi daha az endişeli ve korkulu hissetmenize yardımcı olmak için farklı düşünme ve davranma teknikleri sunmaktadır. Ayrıca sosyal becerileri öğrenme ve uygulama konusunda destek olur.

Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımıyla stres kaynakları tespit edilir. Ne zaman ve hangi sıklıkta bu problemin yaşamda konusunda farkındalık oluşturulur. Fiziksel belirtilerle başa çıkma konusunda kullanılacak farklı egzersiz ve teknikler gösterilir. Burada amaç kişinin olumsuz inançlarını sağlıklı, işlevsel ve doğru hale getirmektir.

Sosyal fobi nasıl geçer diye merak edenler için diğer bir yöntem ise maruz bırakma terapisidir. Kaygı bozukluğunun altında yatan korkularla aşamalı olarak yüzleşmeye odaklanan bir yöntemdir. Maruz kalma terapisi çoğu zaman meditasyon ya da gevşeme teknikleri ile beraber kullanılabilmektedir. Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler genellikle arkadaşlarından ya da ailelerinden destek görebilirler. Kalabalıklara adım adım girmeye çalışarak aslında yargılama ve reddetme hakkındaki düşüncelerinin doğru olmadığını anlarlar.

Hayat tarzı değişiklikleri genel olarak kaygılar üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Varolan genel kaygı düzeyini azaltabilmek sosyal ortamlarda da daha rahat olmaya olanak tanır. Yaşam tarzı değişikliklerinden en fazla önerilen açık havada fiziksel aktivite yapmaktır. Egzersiz hem ruh halini hem de kaygıyı düzenleyen ve iyi hissettiren hormonların salgılanmasına olanak tanıyan bir aktivitedir. Haftanın en az üç günü, 30 dakika fiziksel aktivite yapmayı hedefliyor bilirsiniz. Sınırlarınızı bilerek kaygıyı azaltmanız da mümkündür. Etrafınızdaki kişilere istemediğiniz durumlar için “hayır” deme alıştırması yapmak ve meditasyona zaman ayırma bu yöntemlerden yalnızca birkaçıdır.

Kafeinli içecekler de panik ve kaygı düzeyini arttırabilir. Kahve veya çaydan vazgeçemiyorsanız, her gün tükettiğiniz miktarı azaltmaya çalışın. İnsanlarla konuşma pratiği yapmak da işe yarayacaktır. İşyerinde tanımadığınız birine “merhaba” demek kadar basit adımlarla pratik yapabilirsiniz. Sosyal kaygısı olan bireyler özellikle göz teması kurmaktan kaçınabilirler. Bunun için de kendinizi hazır hissettiğiniz de insanlarla konuşurken göz teması kurmaya çalışabilirsiniz.

Sosyal kaygılarınız ya da ailenizden herhangi birinin sosyal kaygısı günlük yaşamdaki işlerini yapmada sorunlara neden olmaya başlarsa profesyonel bir yardım alma zamanı gelmiş demektir. Bu durumda psikoterapi yöntemleri uygulanmalıdır.

Sosyal fobi yaşayan kişilerin kendi kendine yapacağı farklı teknikler de bu kaygının azaltılmasına yardımcı olabilir.

• Sağlıklı bir yaşam biçimi belirlemek, düzenli egzersiz yapmak,
• Fiziksel olarak her zaman aktif olmayı Amaçlamak,
• Yakın arkadaşlarla ya da aileyle sosyal ortamlara adım adım katılmak,
• Kafein tüketimini sınırlandırmak,
• Düzenli uyku rutini belirlemek ve stresle baş etme becerileri geliştirmek gibi yöntemler bu kaygıyı azaltma da yardımcı olmaktadır.

Hayatınızdaki öncelikleri belirleyerek zamanınızı ve enerjinizi dikkatli bir şekilde yönetebilirsiniz. Zevk aldığınız şeyleri zaman ayırdığınızdan emin olarak bu kaygıyı azaltabilirsiniz. Bununla birlikte çoğu fobi de olduğu gibi sosyal fobi dedi kişisel yaşamınızın bir kaydını tutmak adına günlük tutmak işe yarayabilir. Genel olarak ne zaman ve hangi koşulda strese girdiğinizi belirlemenize yardımcı olur.

Sosyal fobi ile ilgili terapi planlamanın faydaları;

• Kaygının üstesinden gelmenize yardımcı olacak şekilde bir plan oluşturmaya,
• Korkuları konuşmak ve ifade etmek güvenli bir alana sahip olmaya,
• Tetikleyicileri belirlemek ve kabul etmek yeni teknikler geliştirmeye,
• Kaygıyla başa çıkmak için daha sağlıklı alışkanlıkların oluşmasına zemin hazırlar.

Böylece hayatla ve kendinizle ilgili olumsuz düşünceleri değiştirmek ile ilgili yeni teknikler öğrenebilirsiniz, ayrıca terapist endişenizin kökenine inmenize de yardımcı olur.

Sosyal fobi tedavisi ile ilgili daha fazla bilgi için https://www.psikoaktif.com/sosyal-fobi-tedavisi-izmir/ sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.